Η Ανατολική Λοκρίδα συνέπιπτε κατά την αρχαιότητα με τη λωρίδα γης που εκτεινόταν από τις Θερμοπύλες έως τη Λάρυμνα και οριζόταν Δ-ΝΔ από τους ορεινούς σχηματισμούς του Καλλίδρομου, της Κνημίδας και του Χλωμού. Συνόρευε προς Δ με την κοιλάδα του Σπερχειού, τους Μαλιείς και τους Οιταίους, προς Ν-ΝΔ με τους Φωκείς και προς Ν-ΝΑ με τους Βοιωτούς. Κατά τον Όμηρο η Λοκρίδα βρίσκεται απέναντι από την Εύβοια. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, από τις ομηρικές πόλεις μόνον ο Κύνος μπορεί να ταυτιστεί με κάποια βεβαιότητα με το ύψωμα Πύργος, που βρίσκεται στην παραλία των Λιβανατών.
Η γεωγραφική θέση των Ανατολικών Λοκρών επάνω στο σημαντικότερο έως σήμερα οδικό άξονα που συνδέει το βόρειο με το νότιο τμήμα της ελληνικής χερσονήσου, ιδιαίτερης στρατηγικής σημασίας, υπήρξε καθοριστική για τις ιστορικές τύχες της γενικά.
Το όνομα Λοκρίς προέρχεται από τη λέξη Λοκρός, της οποίας η προέλευση δεν είναι γνωστή με σιγουριά. Κατά μια άποψη προέρχεται από τη λέξη “λεκρός” που σημαίνει φύτρα κέρατου και κατ’ επέκταση αφορά στους τοξότες με τόξα καμωμένα από ελαφίσια κέρατα, είναι δε γνωστό ότι οι Λοκροί χαρακτηρίζονται στην αρχαία ελληνική γραμματεία ως “τοξότες”. Λοκρός ονομαζόταν και ο επώνυμος ήρωας και γενάρχης των Λοκρών, γιος του Φύσκου, αδερφός του Ίωνα, εγγονός του Δευκαλίωνα και πατέρας του Οπούντα, επώνυμου ήρωα της κυριότερης πόλης της Ανατολικής Λοκρίδας.
Οι πρώτοι κάτοικοι της Λοκρίδας ήταν πιθανόν Αιολείς. Από τον Όμηρο μπορούμε να συμπεράνουμε ότι οι Λοκροί ήταν μεταξύ των πρώτων φύλων, αν όχι οι πρώτοι, που ονομάστηκαν Έλληνες. Οι Ανατολικοί Λοκροί χαρακτηρίζονται και με τα επίθετα Οπούντιοι, Επικνημίδιοι και Υποκνημίδιοι. Ο όρος Οπούντιοι αναφέρεται από τους παλαιότερους αρχαίους συγγραφείς.
Ο Αίας ο Λοκρός υπήρξε εθνικός ήρωας των Λοκρών, γιος του Οϊλέα, ο ένας από τους δύο γνωστούς ήρωες με αυτό το όνομα (ο άλλος ήταν ο Αίας ο Τελαμώνιος από την Σαλαμίνα) που έλαβαν μέρος στον Τρωικό πόλεμο.
Κατά τη μυθολογία ο Αίας περιγράφεται ως τρομερός μαχητής, άψογος ακοντιστής και τοξότης και απίστευτα ταχύς αν και μικρόσωμος. Τα φυσικά του αυτά γνωρίσματα οδήγησαν σε πράξεις ξακουστές και έγραψαν τελικά το όνομα του στην ιστορία.
Ο αρχηγός τους Αίας πάντα με ελαφριά πανοπλία και οπλισμό αναδείχθηκε σε έναν από τους σπουδαιότερους ήρωες σε μάχες σώμα με σώμα. Η ιστορία θέλει και το στρατό των Λοκρών να είναι ελαφρά οπλισμένος με τόξα και σφεντόνες που όμως δεν τον ακολουθεί όταν πολεμά ως πρόμαχος αφού χρησιμοποιούν τα προορισμένα για μάχη από απόσταση όπλα τους. Αν και πολύ διαφορετικός έως και εντελώς αντίθετος από τον συνώνυμο του, Αίαντα τον Τελαμώνιο από τη Σαλαμίνα, συνενώνει το στράτευμα του μαζί του και κατατροπώνει Τρώες εχθρούς οι οποίοι οπισθοχωρούν τρομαγμένοι αλλά εκείνος τους προφταίνει και τους σκοτώνει.
Ο Αίας ξεχώρισε επίσης και στους επιτάφιους αγώνες του Πάτροκλου όπου κατατάσσεται δεύτερος μετά τον Οδυσσέα ύστερα από παρέμβαση της θεάς Αθηνάς που του στερεί τη νίκη. Εκτός όμως από τα θετικά χαρακτηριστικά του, ο Αίας διακρίνεται για την αλαζονεία και υπεροψία του. Διέπρεψε στον πόλεμο εναντίον των Τρώων και μετά την άλωση της Τροίας και καθώς οι Αχαιοί ορμούν στο εσωτερικό της πόλης, ο Αίας μπαίνει στο ναό της Αθηνάς. Εκεί η Κασσάνδρα η κόρη του Πριάμου και της Εκάβης που περιγράφεται από τον Όμηρο ως η «καλλίστη πασών» ζητά προστασία από τη θεά, όμως παρόλα αυτά ο Αίας ατίμασε την ιέρεια μέσα στον ναό της θεάς Αθηνάς.
Ηρωίδα της αρχαιότητας, η πιο γρήγορη από όλους τους θνητούς και η μοναδική γυναίκα αργοναύτης. Η ιστορία της συνδέεται άλλοτε με τους αρκαδικούς κι άλλοτε με τους βοιωτικούς μύθους. Οι δυο μύθοι έχουν τόσα κοινά χαρακτηριστικά που δεν μας επιτρέπουν να θεωρήσουμε πως υπήρχαν δυο διαφορετικές ηρωίδες με το ίδιο όνομα.
Κατά τον αρκαδικό μύθο, η Αταλάντη, ήταν κόρη του Ιασίου (ή του Σχοινέως) και της Κλυμένης. Πατρίδα της ήταν το Λύκαιον, το Μαίναλο ή η Τεγέα. Όταν γεννήθηκε η Αταλάντη, ο πατέρας της, επειδή ήθελε μόνο γιους, την εγκατέλειψε στο όρος Παρθένιο κοντά στην είσοδο μιας σπηλιάς. Στην αρχή, την Αταλάντη, την φρόντιζε μια αρκούδα (σύμβολο της Άρτεμης) και αργότερα την περιμάζεψαν κάποιοι κυνηγοί. Κοντά τους έμεινε μέχρι να μεγαλώσει κι έμαθε τα μυστικά του κυνηγιού. Όταν μεγάλωσε δεν ήθελε να παντρευτεί, ζούσε με αγνότητα και κάποτε σκότωσε με τα βέλη της τους Κένταυρους Ροίκο και Υλαίο που είχαν προσπαθήσει να τη βιάσουν. Πήρε μέρος στο κυνήγι του Καλυδώνιου κάπρου παρά τις αντιδράσεις των συγκεντρωμένων ηρώων, οι οποίοι αρνούνταν να συμμετάσχουν σε κυνήγι που θα έπαιρνε μέρος μία γυναίκα. Ο Μελέαγρος όμως, ο γιος του βασιλιά Οινέως, του διοργανωτή της επιχείρησης, ερωτεύτηκε την ηρωίδα κι έπεισε τους υπόλοιπους ήρωες να τη δεχτούν. Μετά από έξι μέρες κυνηγιού η Αταλάντη σκότωσε μαζί με το Μελέαγρο τον κάπρο, ρίχνοντας πρώτη εκείνη το θανατηφόρο βέλος και σύμφωνα με το έθιμο έλαβε σαν έπαθλο το κεφάλι και το δέρμα του ζώου. Πήρε μέρος στην αργοναυτική εκστρατεία μαζί με το Μελέαγρο. Μετά το τέλος της εκστρατείας, στους ταφικούς αγώνες που έγιναν προς τιμή του Πελία, η Αταλάντη νίκησε στην πάλη τον Πηλέα.
Σύμφωνα με το βοιωτικό μύθο γονείς της Αταλάντης ήταν ο Σχοινέας και η Κλυμένη. Από πολύ μικρή είχε δείξει μεγάλες ικανότητες στο κυνήγι και ήταν ανίκητη στο τρέξιμο.
